Lepkość oleju czyli tzw. gęstość oleju

Lepkość oleju jest oporem przepływu cieczy.

W przypadku środków smarnych, lepkość jest bardzo ważna, ponieważ wpływa na zdolność oleju do zmniejszania tarcia i przenoszenia ciepła. Lepkość mierzy się w mPa*s (milipaskalosekundach) lub cP (centypauzach), jednak w życiu codziennym dla uproszczenia zamiast podawania rzeczywistej lepkości w jednostkach miary, stosujemy klasy lepkości.

W przypadku olejów silnikowych, klasa oleju bywa określana również jako “gęstość" oleju i jest określona przez SAE (Stowarzyszenie Inżynierów Motoryzacji). Aby płyn został zakwalifikowany do danej kategorii, musi spełniać pewne wymagania. Wymagania SAE J 300 są zaprezentowane w tabeli:

SAE J 300 - Tabela klas lepkości oleju silnikowego

Liczby, po których występuje litera W, są tak zwanymi klasami lepkości zimowej, natomiast liczby, bez oznaczenia za pomocą litery W, są tak zwanymi klasami lepkości temperaturowej w okresie letnim lub roboczym. Kilkadziesiąt lat temu oleje silnikowe zaliczane były do jednej z klas lepkości zimowej albo do jednej z letnich klas lepkości. Były to oleje jedno-sezonowe, a właściciele pojazdów musieli zmieniać olej co najmniej dwa razy w roku: zimą i latem. Dzięki syntetycznym olejom bazowym i dodatkom modyfikującym lepkość, obecnie większość olejów silnikowych to tak zwane oleje wielosezonowe, które nie zmieniają zbytnio swojej lepkości wraz ze zmianami temperatury, dzięki czemu spełniają one wymogi zimowej i letniej klasy lepkości jednocześnie. Oleje te można stosować niezależnie od pory roku. Oleje jedno-sezonowe są nadal używane do specjalnych celów, jednak zwykle do innych celów niż jako oleje silnikowe.

Warto odnotować, że im mniejsza cyfra przed literką W np. 0W-, 5W- tym olej szybciej nasmaruje najdalej oddalone części silnika. Natomiast cyfra po literce W np. ..W40, ..W50 oznacza lepkość oleju w temperaturze roboczej pracy, im ta cyfra jest wyższa tym lepkość oleju większa.

Najogólniej rzecz biorąc lepkość oleju silnikowego to siła potrzebna do przesunięcia warstwy oleju względem drugiej takiej samej warstwy oleju oddalonej od niej na określoną odległość z określoną prędkością.

Dlatego tak ważne jest odpowiednie dobranie właściwej lepkości oleju bo przykładowo w 30 000 cP (tabela powyżej) w tej temperatury olej przestaje być pompowalny.

Jaka jest najlepsza lepkość oleju silnikowego ?

Nie ma jednej najlepszej lepkości oleju silnikowego. Należy zawsze postępować zgodnie z zaleceniami producenta samochodu. W starszych samochodach zwykle dobrze sprawdzają się oleje 10W30, podczas gdy nowsze samochody zwykle lubią olej o niższej lepkości, np. 5W30, 0W30, a czasem nawet 0W20 czy 0W16. Ważne jest, aby pamiętać, że lepkość nie jest jedyną istotną własnością oleju, którą należy brać pod uwagę: jeśli istnieją pewne dodatkowe specyfikacje (np. API SN lub GM Dexos 2) wymagane przez producenta samochodu, olej powinien być zgodny z tymi specyfikacjami i powinien również posiadać odpowiednio dobraną lepkość, tak aby można go było zastosować w tym konkretnym pojeździe.

Czym jest wskaźnik lepkości ?

Lepkość (rzeczywista lepkość, a nie klasa lepkości) zmienia się wraz ze zmianami temperatury. Im wyższa temperatura, tym niższa lepkość, im niższa temperatura, tym wyższa lepkość. Jednak wynikające ze zmian temperatury zmiany lepkości nie są jednakowe w przypadku wszystkich olejów. W przypadku niektórych olejów lepkość ulega dużo większym zmianom, podczas gdy na lepkość innych, zmiany temperatury wpływają znacznie mniej. Te, które ulegają mniejszym zmianom mają wyższy wskaźnik lepkości, a te, które zmieniają się bardziej, mają niższy wskaźnik. (Tak jak wspomniano w opisie olejów jedno-sezonowych i wielosezonowych powyżej: lepkości olejów jedno-sezonowych zmienia się bardziej w miarę zmian temperatury, podczas gdy lepkość olejów wielosezonowych zmienia się mniej, dlatego oleje wielosezonowe mają wyższe wskaźniki lepkości.) Wolimy oleje o wyższych wskaźnikach lepkości, ponieważ oznacza to bardziej stabilną lepkość. Każdy silnik wymaga oleju o optymalnej dla siebie lepkości. Oleje syntetyczne mają wyższe wskaźniki lepkości, zatem można je uznać za lepsze od olejów mineralnych.